Ung thư máu hiện đang là một trong những căn bệnh ung thư nguy hiểm và phổ biến nhất trên thế giới. Chỉ tính riêng tại Mỹ, mỗi năm đã có tới hơn 58.000 ca tử vong do chậm trễ trong việc phát hiện và điều trị căn bệnh. Do đó, việc nhân biết được sớm những triệu chứng và dấu hiệu biểu hiện của bệnh ung thư máu sẽ giúp tạo điều kiện thuận lợi trong việc điều trị và từ đó gia tăng tỷ lệ, thời gian sống sót cũng như khả năng hồi phục cho bệnh nhân.
Để có thể biết được nguyên nhân, triệu chứng, dấu hiệu biểu hiện của bệnh ung thư máu, trước tiên chúng ta cần phải hiểu được bản chất của căn bệnh này là gì. Theo đó, ung thư máu là căn bệnh mà các tổ chức máu của cơ thể bị ảnh hưởng bởi tác nhân xấu khiến chúng không thể thực hiện được các công việc đúng với chức năng thông thường của mình. Đến thời điểm này, các ca ung thư máu được phát hiện trên thế giới đều thuộc vào 3 dạng chính: Ung thư bạch cầu, ung thư hạch bạch huyết (lymphoma) và đa u tuỷ. Để tìm hiểu thêm về vấn đề này, các bạn có thể đọc bài viết: Ung thư máu là gì? Hậu quả và tác hại đáng sợ của bệnh ung thư máu?
Nguyên nhân gây ra ung thư máu
Đến thời điểm này, mặc dù đã hiểu được bản chất và quá trình hình thành, phát triển bệnh ung thư máu nhưng các nhà khoa học vẫn chưa thể xác định được nguyên nhân gây ra căn bệnh. Tuy nhiên, một số yếu tố đã được chứng minh là sẽ làm tăng tỷ lệ mắc phải căn bệnh.
Tiếp xúc nhiều với hoá chất độc hại
Một nghiên cứu đã chỉ ra rằng, những người có thời gian tiếp xúc lâu dài với một số loại hoá chất độc hại như benzene, formaldehyde,... sẽ có tỷ lệ mắc phải ung thư máu cao hơn rất nhiều so với những người ít tiếp xúc hay không tiếp xúc các chất này. Đồng thời, một số bệnh nhân sử dụng hoá trị liệu để điều trị các loại bệnh khác cũng đã được ghi nhận là mắc phải ung thư máu. Tuy nhiên tỷ lệ này nhỏ tới mức có thể bỏ qua được khi so sánh với những lợi ích to lớn mà phương pháp này đem lại.
Tiếp xúc nhiều với phóng xạ
Theo thống kê, những người sống sót sau hai vụ nổ bom nguyên tử ở Hirosima và Nagasaki vào cuối chiến tranh thế giới lần thứ hai hay vụ nổ nhà máy điện nguyên tử Chernobyl (Ukraine) có tỷ lệ mắc bệnh ung thư máu cao hơn rất nhiều so với những người bình thường. Đồng thời, một cuộc điều tra với những người làm việc lâu năm ở nhà máy năng lượng hạt nhân cũng thu được kết quả tương tự.
Nhiễm virus
Virus EBV (Epstein - Barr) là một trong những loài virus phổ biến nhất trên thế giới hiện nay. Theo thống kê, khoảng 90% người Mỹ trên 30 tuổi đều đã từng nhiễm loại virus này. Virus EBV rất hiếm khi gây ra bệnh tuy nhiên trong một số loại ung thư như ung thư dạ dày, ung thư vòm họng và ung thư máu lại phát hiện thấy dấu vết của chúng. Hiện nay, mối liên hệ giữa loài virus này với những bệnh ung thư nói trên vẫn chưa thể xác định được. Bên cạnh đó, gần đây các nhà khoa học cũng vừa tìm ra một loài virus có khả năng làm tăng nguy cơ mắc phải bệnh ung thư bạch cầu.
Di truyền
Theo nghiên cứu của các nhà khoa học, bệnh ung thư máu không di truyền trực tiếp. Tuy nhiên, những người mắc phải các hội chứng di truyền như bệnh down lại có nguy cơ bị bệnh cao hơn bình thường. Do đó, có thể xem như bệnh ung thư máu có thể di truyền gián tiếp thông qua một căn bệnh khác đồng thời tỷ lệ này cũng không cao.
Hút thuốc lá
Trong thuốc lá có chứa một hợp chất gọi là nicotin. Hợp chất này sẽ tích tụ ở trong cơ thể thông qua quá trình hút thuốc. Sự tích tụ nicotin gây rối loạn chức năng và quy trình làm việc của các tổ chức tạo máu từ đó tăng tỷ lệ mắc bệnh. Ngoài ra, trong thuốc lá cũng đã phát hiện tới hơn 70 hợp chất có khả năng gây ra ung thư trực tiếp hoặc gián tiếp.
Triệu chứng, dấu hiệu biểu hiện của bệnh ung thư máu
Đau bụng
Do sự rối loạn về hệ thống miễn dịch khi bị ung thư máu, các tế bào ung thư sẽ tích tụ đầu tiên ở một số bộ phận có liên quan đến hệ thống miễn dịch như thận, gan, lá lách và từ đó gây đau bụng. Đồng thời, một số triệu chứng đi kèm do ảnh hưởng xấu đến hệ tiêu hoá gồm có: ăn không ngon, chán ăn, sụt cân nhanh chóng và bất thường,...
Chảy máu khó cầm và dễ mất kiểm soát, cơ thể dễ bị bầm tím, vết bầm lâu tan
Bệnh ung thư máu sẽ làm giảm số lượng lớn các tế bào tiểu cầu - tế bào có chức năng làm đông máu, chống chảy máu, chống bầm. Điều này sẽ dẫn đến việc các vết thương hở chảy máu liên tục, khó cầm máu. Đồng thời, cơ thể sẽ dễ bị các vết bầm tím, vết bầm khó tan, lâu tan.
Sưng hạch bạch huyết
Hạch bạch huyết là nơi bẫy và giữ các vi thể (virus, vi khuẩn), mầm bệnh tấn công con người. Hạch này được tạo thành từ các tế bào lympho và phân bố khắp nơi trong cơ thể đồng thời tập trung nhiều nhất ở cổ, nách, bẹn. Khi bị ung thu hạch bạch huyết (lymphoma), các tế bào lympho gia tăng số lượng một cách bất thường và tích tụ lại gây sưng. Những vết sưng này có thể quan sát thấy rõ ràng tại những nơi hạch bạch huyết tập trung nhiều.
Xương khớp bị đau, nhức
Trong quá trình phát triển bệnh, những tế bào ung thư sẽ tích tụ lại gây tắc nghẽn các tổ chức tạo máu (cụ thể là tuỷ xương). Do đó, bệnh nhân sẽ thường cảm thấy đau nhức xương, khớp đặc biệt là những bộ phận vận động nhiều như chân, tay, đầu gối, lưng,...
Nhiễm trùng thường xuyên
Khi bệnh ung thư máu xảy ra, bộ phận đầu tiên bị ảnh hưởng chính là hệ thống miễn dịch của cơ thể. Các tế bào tham gia vào hệ thống miễn dịch như tế bào bạch cầu, tế bào plasma (kháng thể do tương bào tạo ra), hạch bạch huyết không thể hoạt động được như bình thường. Điều này dẫn tới việc cơ thể hầu như không được bảo vệ trước tác nhân đến từ bên ngoài như các vi thể, mầm bệnh. Do đó, nguy cơ bị nhiễm trùng sẽ trở nên cao hơn rất nhiều.
Thường cảm thấy mệt mỏi, yếu ớt, sụt cân bất thường
Số lượng hồng cầu bị giảm sút do ung thư máu sẽ khiến cho lượng oxy đi đến các bộ phận của cơ thể ít đi cùng với tình trạng một trong các chứng năng bình thường của máu là vận chuyển chất dinh dưỡng đi khắp cơ thể bị đình trệ dẫn tới việc bệnh nhân thường cảm thấy mệt mỏi, đuối sức dù làm các công việc nhẹ nhàng. Bên cạnh đó, cảm giác chán ăn, ăn không ngon do các tế bào ung thư tích tụ ở bụng là nguyên nhân khiến cho cân nặng của người bệnh sụt giảm nhanh chóng, bất thường.
Chảy máu cam
Chảy máu cam hay chảy máu mũi thường là do niêm mạc mũi bị tổn thương hay do khả năng đông máu của cơ thể bị giảm xuống. Do đó, khi tiểu cầu bị sụt giảm do ung thư máu, hiện tượng chảy máu cam sẽ xảy ra thường xuyên, kéo dài và không thể khống chế.
Một số triệu chứng khác
Các triệu chứng sau có thể xảy ra tuỳ thuộc vào việc tế bào ung thư tích tụ và gây chèn ép ở bộ phận nào của cơ thể: sốt cao, đau đầu, khó thở, tức ngực,...
Giống với hầu hết các bệnh ung thư, triệu chứng và dấu hiệu biểu hiện của bệnh ung thư máu khá ít ỏi, mờ nhạt. Ngoài ra, chúng lại thường chỉ xuất hiện riêng rẽ, đơn lẻ và dễ nhầm lẫn với triệu chứng của một số căn bệnh phổ thông, đơn giản khác. Do đó, việc phát hiện sớm bệnh ung thư máu là khá khó khăn. Vì thế, bạn đọc nên có kế hoạch đi khám định kỳ đồng thời kiểm tra ngay khi cơ thể có các dấu hiệu bất thường. Bệnh ung thư máu nói riêng và các căn bệnh ung thư nói chung nếu được phát hiện và điều trị sớm sẽ giúp gia tăng tỷ lệ sống sót và hồi phục rất lớn cho các bệnh nhân.
Tìm hiểu thêm: Phương pháp điều trị và cách phòng chống bệnh ung thư máu như thế nào?
