Nhắc đến đỉnh núi cao nhất thế giới, hầu hết mọi người sẽ nghĩ ngay đến đỉnh núi Everest ở dãy Himalaya. Tuy nhiên, ở Everest vẫn còn nhiều điều mà mọi người chưa biết tới. Chúng tôi xin được phép chia sẻ với các bạn qua bài viết này.
Mục lục bài viết
1. Nguồn gốc cái tên Everest
Tên tiếng Anh của ngọn núi được đặt bởi Andrew Scott Waugh, một người Anh, lúc đó đang làm tổng trưởng quan trắc của Ấn Độ. Ông viết: “Tôi được dạy bởi quan cấp trên và là người tiền nhiệm đáng kính của tôi, Đại tá, Ngài George Everest là đặt cho mỗi đối tượng địa lý bằng tên địa phương hay là tên riêng dùng trong thổ ngữ xứ đó. Nhưng đây là một ngọn núi, có lẽ là ngọn núi cao nhất trên thế giới, không có một tên địa phương nào mà chúng tôi biết đến, mà nếu như tên nào trong tiếng địa phương được biết đến, thì cũng không biết là đến khi nào mới chắc chắn trước khi chúng tôi được cho phép đi xuyên qua Nepal... Tạm thời tôi xin mạn phép đặt tên... một cái tên mà sẽ được biết đến giữa các công dân và trở thành một từ thông dụng giữa các quốc gia văn minh”. Do đó, Waugh đã đặt tên cho ngọn núi theo họ của ngài George Everest, một nhà trắc địa học. Tuy nhiên, điều thú vị ở đây là ngài George Everest thậm chí còn chưa từng đặt chân đến nơi đây. Ông mất năm 1866, 10 năm sau khi tên của mình được đặt cho ngọn núi cao nhất thế giới.
2. Chiều cao của Everest
Đỉnh Everest có chiều cao khoảng 8.850m, gấp 10 lần toà nhà Burj Khalifa, công trình cao nhất thế giới hiện nay (829m). Mỗi năm do hoạt động kiến tạo địa chất, ngọn núi này lại cao thêm 2,5cm. Tuy nhiên, trận động đất ở Nepal năm 2015 đã khiến cho chiều cao của ngọn núi này giảm 2,4 cm. Radhanath Sikdar, nhà toán học và đo đạc người Ấn Độ là người đầu tiên đo đạc và xác định đỉnh Everest là ngọn núi cao nhất thế giới vào năm 1852. Bằng các phép tính toán lượng giác, ông đã đưa ra chiều cao của Everest là 8.849m.
3. Everest chưa phải là ngọn núi cao nhất thế giới
Tính theo chiều cao từ mực nước biển lên tới đỉnh, Everest xứng đáng là ngọn núi cao nhất hành tinh với chiều cao 8.848m. Tuy nhiên xét ở một số phương diện khác thì điều này chưa hẳn đã đúng.
Tính từ chân núi tới đỉnh núi, núi Mauna Kea ở Hoa Kỳ là ngọn núi cao nhất thế giới. Chiều cao của ngọn núi này khi tính từ mực nước biển chỉ là 4205m. Tuy nhiên, phần nằm dưới mặt nước của nó có chiều cao khoảng 6.000m. Do đó, tổng chiều cao của nó là 10.205m khi tính từ chân lên tới đỉnh. Trong khi đó, đỉnh Everest lại nằm hoàn toàn trên đất liền do đó nó vẫn thua đỉnh Mauna Kea hơn 1.000m về chiều cao.
Còn nếu tính từ tâm Trái Đất trở ra thì ngọn núi lửa Chimborazo (cao 6.248m nằm ở Ecuador) mới là ngọn núi cao nhất thế giới. Các nhà khoa học ở Viện Nghiên cứu và Phát triển Pháp đã xác nhận chiều cao của ngọn núi này khi tính từ tâm Trái Đất là 6.384.268m trong khi Everest chỉ cao 6.381.049m. Có được điều này là do Trái Đất không phải là một khối cầu hoàn hảo mà nó phẳng ở hai cực và hơi phình ra ở xích đạo. Nên càng gần xích đạo thì các ngọn núi sẽ càng vươn ra xa hơn. Đỉnh Everest nằm ở gần phía bắc nên chiều cao của nó thấp hơn rất nhiều, thậm chí còn thua hơn 20 ngọn núi khác nằm gần xích đạo.
Ngoài ra, ngọn núi cao nhất trong Hệ Mặt Trời là ngọn núi Olympus của Sao Hoả với chiều cao 26km, cao gần gấp 3 lần so với Everest.
4. Người Sherpa - Những con người phi thường trên dãy Himalaya
Sherpa là tên một dân tộc sống trên dãy núi Himalaya, họ hiện đang nắm giữ những kỷ lục về tốc độ leo núi, khai phá các tuyến đường, năng lực dẫn đường và hỗ trợ người leo núi. Hai người Sherpa là Apa Sherpa và Phurba Tashi hiện đang là những người leo tới đỉnh Everest nhiều nhất thế giới (21 lần) và chưa để xảy ra một cái chết đáng tiếc nào. Nguyên nhân giúp người Sherpa có thể trèo lên đỉnh Everest nhanh chóng và dễ dàng hơn người bình thường đã được các nhà khoa học khám phá.
Từ 6.000 năm trước, dân tộc Sherpa và một số nhóm dân tộc khác đã sinh sống ở khu vực cao nguyên của dãy Himalaya với độ cao gần 4.500m so với mặt nước biển. Trải qua hàng nghìn năm sinh sống và thích nghi, cơ thể của những người ở đây đã biến đổi và phát triển theo chiều hướng có thể tận dụng oxy tốt nhất. Và ở những nơi mà nồng độ oxy quá loãng như đỉnh Everest, thì tận dụng tốt lượng oxy ít ỏi này đồng nghĩa với việc sản sinh ra nhiều năng lượng hơn và chịu đựng tốt hơn.
5. Câu chuyện về những xác người chết trên đỉnh Everest
Kể từ khi Edmund Hillary leo lên đỉnh núi lần đầu vào năm 1953 đến nay, đã có hơn 2.000 người chinh phục thành công “nóc nhà của thế giới”. Bên cạnh đó cũng đã có khoảng 240 nhà leo núi không thể trở về. Phần lớn trong số họ vẫn chưa được chôn cất do điều kiện khó khăn và trở thành những cột mốc hiển thị cho những người leo núi khác. Một khu vực của ngọn núi còn được mệnh danh là “thung lũng cầu vồng” do những chiếc áo khoác màu trên thi thể các nạn nhân. Dưới đây là một số câu chuyện về những nạn nhân trên chặng đường chinh phục ước mơ của mình:
Thi thể “giày xanh” là một trong những thi thể nổi tiếng nhất trên đỉnh Everest. Đây là xác của Tsweang Paljor, thành viên của lực lượng cảnh sát biên giới Ấn Độ. Anh qua đời ngày 10 tháng 5 năm 1996, sau khi thành công chinh phục đỉnh Everest cùng với 2 người đồng đội. Cả 3 người đều đã nằm lại nơi đây.
George Mallory là người tham dự 3 chuyến thám hiểm Everest đầu tiên. Năm 1924, ông cùng người bạn của mình là Andrew Irvine bắt đầu hành trình chinh phục đỉnh Everest. Cả hai đều không thể quay trở về. Thi thể của ông được tìm thấy năm 1999 và việc ông qua đời trước hay sau khi lên tới đỉnh Everest đến giờ vẫn là một điều bí ẩn.
Francys Arsentiev dự định là người phụ nữ đầu tiên chinh phục đỉnh Everest mà không cần đến bình oxy. Bà cùng chồng mình là Sergei Arsentiev bắt đầu hành trình năm 1998. Cả hai lạc mất nhau và Sergei tử nạn vì bị ngã khỏi vách đá trong lúc tìm vợ mình còn Francys chết do băng giá. Thi thể của Francys được tìm thấy vài giờ sau khi cô chết và trở thành một trong những cột mốc hiển thị ở nơi đây. Năm 2000, xác của Sergei được tìm thấy. Năm 2007, hai người khác đã đem được xác của Francys xuống chân núi để chôn cất.
Cô gái 33 tuổi người Canada gốc Nepal Shriya Shah–Klorfine chinh phục thành công đỉnh Everest vào năm 2012. Sau khi ăn mừng ở đây 25 phút, cô gái leo xuống, hết oxy và chết vì kiệt sức cách đó 300m. Hiện, cơ thể cô vẫn còn nằm tại đây, được che phủ bởi một quốc kỳ Canada.
Năm 1979, Hannelore Schmatz trở thành người phụ nữ đầu tiên và cũng là công dân Đức đầu tiên chết trên Everest. Cô cùng một nhà leo núi người Mỹ khác là Ray Genet xuống núi ở độ cao 8.300m. Quá mệt mỏi, họ dừng lại và quyết định ngủ ngoài trời khi đêm xuống do kiệt sức. Cả 2 người đã không bao giờ tỉnh lại. Thi thể của Genet biến mất dưới tuyết nhưng xác của Schmatz thì vẫn nằm đấy, dựa vào ba lô với đôi mắt mở rộng và nhìn về xa xăm. Năm 1984, thanh tra cảnh sát Yogendra Bahadur Thapa và Sherpa Ang Dorje đã cố gắng đưa thi thể cô ra nhưng cuối cùng họ bị quấn vào dây của mình và đều tử nạn.
