Kim tự tháp Djoser vốn là nơi chôn cất vị Pharaon Djoser nổi tiếng, được xây dựng vào khoảng 4.700 năm trước. Đây cũng là kim tự tháp đầu tiên được xây dựng và lâu đời nhất ở nước Ai Cập cổ đại.
Djoser (hay còn được đọc là Djeser và Zoser) là vị pharaon nổi tiếng nhất và được xem là người sáng lập ra Vương triều thứ 3 vào thời Vương quốc Ai Cập Cổ. Ông là con trai của vua Khasekhemwy với hoàng hậu Nimaethap, không rõ liệu ông thực sự là người đã kế vị ngôi vua sau khi vua cha qua đời hay không hoặc có thể còn có một vị vua nào khác. Hầu hết các bản danh sách vua thời Ramesses đều ghi lại tên của một vị vua là Nebka nằm phía trước tên của ông, nhưng hiện vẫn còn chưa thể đồng nhất được tên của vị vua này với tên horus (danh hiệu khác của pharaon) nào khác cùng thời.
Djoser được chôn cất trong tháp kim tự tháp nổi tiếng của ông ở Saqqara. Kim tự tháp này ban đầu được xây dựng gần giống như là một mastaba - một kiến trúc mặt bằng hình vuông, nhưng sau đó năm mastaba khác đã được xếp chồng lên mastaba đầu tiên, và mỗi cái mastaba sau lại nhỏ hơn cái trước hình thành nên kim tự tháp đầu tiên của Ai Cập. Kim tự tháp bậc thang này được xây dựng bằng đá vôi có chiều cao 62 mét và có kích thước phần móng khoảng 125 X 109 mét. Nó được phủ ngoài bằng một lớp đá vôi trắng mịn.
Khu liên hợp
Kim tự tháp nằm ở trung tâm khu liên hợp rộng khoảng 15 hecta, được bao quanh bởi một tường đá vôi gồm 13 cánh cửa giả cũng như lối đi thực sự ở phía đông nam. Một ngôi đền nằm ở phía bắc của kim tự tháp dọc với tượng đài của vị vua. Tượng đài được bao quanh bởi kiến trúc đá nhỏ được biết đến như là “serdad”. Phía nam của kim tự tháp là một cung điện được rào chắn xung quanh bởi một bệ thờ và các tảng đá.
Rất nhiều các tòa nhà mặt tiền được xây dựng trong khu liên hợp, bao gồm một loạt nhà thờ nhỏ ở phía đông nam cũng như các sảnh đường bắc và nam ở phía đông kim tự tháp. Các cấu trúc phục vụ cho mục đích tôn giáo.
Ở phía đông nam của khu liên hợp, cạnh các nhà thờ nhỏ là một cung điện có lẽ được xây dựng dành cho vua tổ chức các lễ hội Hed - Seb ở thế giới bên kia. Ở phía nam cuối của khu liên hợp là một lăng mộ huyền bí với một nhà thờ nhỏ. Nó gồm hàng loạt các đường hầm bắt chước kiểu dáng các đường hầm được tìm thấy phía dưới kim tự tháp. Điều gì được chôn giấu ở đó đến nay vẫn là một điều bí mật.
Một nhà thờ nhỏ trong cung điện Hep - Sed ở kim tự tháp Djoser.
Cấu trúc ngầm
Bên dưới kim tự tháp bậc thang là một hệ thống mê cung ngầm khổng lồ bao gồm các dãy hành lang và những phòng chứa. Phòng chôn cất chính nằm ở trung tâm khu phức hợp ngầm này và được nối với bề mặt thông qua một đường ống sâu 28m. Có một phiến đá có trọng lượng 3,5 tấn được dùng để niêm phong lối vào của đường ống này. Phức hợp mai táng ngầm này bao gồm bốn dãy phòng trưng bày. Dãy phòng trưng bày phía đông có ba bức phù điêu bằng đá vôi khắc họa vua Djoser đang trải qua lễ hội Hebsed. Các bức tường xung quanh và nằm giữa các bức bích họa này được trang trí bằng những viên gạch bằng sứ có màu xanh lam. Trong khi đó các dãy phòng trưng bày khác vẫn chưa được hoàn thiện.
Ở phía đông của kim tự tháp, nằm sát ngay các phòng chứa màu xanh là 11 mộ ống khác có độ sâu từ 30 đến 32 mét và nằm chếch dần theo hướng tây. Các mộ hình ống từ I - V được sử dụng để chôn cất các thành viên thuộc hoàng gia, các mộ hình ống VI - XI đã được sử dụng như những ngôi mộ tượng trưng để chứa những đồ vật được chôn theo các vị tiên vương của triều đại thứ 1 và thứ 2. Người ta tìm thấy hơn 40.000 bình đá, bát đá và lọ đá được làm từ các loại vật liệu khác nhau trong các gian phòng này. Đồng thời, tên của một số vị vua như Den, Semerkhet, Nynetjer và Sekhemib cũng được chạm khắc lên những chiếc bình. Phát hiện này khiến các nhà nghiên cứu cho rằng Djoser đã khôi phục lại những ngôi mộ ban đầu của các vị tiên vương và sau đó niêm phong đồ mai táng quý giá trong các gian phòng này để bảo vệ chúng.
