Xung quanh Trái Đất của chúng ta có một tầng khí quyển bao bọc. Tầng khí quyển này là một trong những nguyên nhân góp phần tạo ra và duy trì sự sống trên hành tinh xanh. Đồng thời, trọng lượng của nó luôn luôn đè xuống mọi vật nằm trên bề mặt tạo ra áp suất không khí. Áp suất không khí ở điều kiện bình thường là 1.013 hPa (hectopascals - đơn vị đo áp suất không khí). Nếu áp suất tại một vị trí thấp hơn con số này, nó sẽ hút không khí xung quanh vào và kết hợp với những điều kiện khác để tạo thành một cơn bão nhiệt đới.
Có thể bạn muốn tìm hiểu: Nguyên nhân và quá trình hình thành một cơn bão nhiệt đới
Bên cạnh đó, vị trí có áp suất thấp này sẽ trở thành tâm bão (mắt bão) và áp suất ở đây trở thành áp suất tâm bão. Giáo sư Kevin Walsh, chuyên gia khí quyển thuộc Đại học Melbourne, thành phố Victoria (Úc) cho biết: “Có một sự tương quan giữa áp suất và lượng gió gần mắt bão. Áp suất càng thấp, không khí bị hút vào trong cơn bão càng nhiều, và cuối cùng nó sẽ có sức mạnh lớn hơn”. Điều này đồng nghĩa với việc: Giữa hai cơn bão bất kỳ, cơn bão có áp suất tâm bão thấp hơn sẽ thường có cường độ mạnh hơn. Với hai cơn bão có cùng sức gió, cơn bão có áp suất tâm bão thấp hơn sẽ có khả năng phá huỷ lớn hơn. Do đó, có thể hiểu khi đề cập đến 10 cơn bão mạnh nhất trong lịch sử thế giới cũng tức là chúng ta đang nói đến 10 cơn bão có áp suất tâm bão thấp nhất mặc dù những cơn bão này có thể không gây ra thiệt hại nào đáng kể.
10. Siêu bão Irma (1971)
Với vận tốc gió lên tới 290 km/h và áp suất tâm bão 884 hPa, siêu bão Irma là cơn bão mạnh nhất trong mùa bão ở khu vực Tây Bắc Thái Bình Dương năm 1971. Irma này cũng từng giữ kỷ lục là cơn bão tăng cường độ nhanh nhất khi giảm áp suất tâm bão từ 981 hPa xuống còn 884 hPa chỉ trong vòng chưa đầy 24 tiếng đồng hồ. Rất may mắn là siêu bão này chỉ hoạt động ngoài khơi, gây thiệt hại nhỏ đến một số đảo trong thời gian tồn tại.
Đường đi của siêu bão Irma, màu đỏ biểu thị trạng thái siêu bão
9. Siêu bão Wilma (2005)
Đứng thứ 9 trong danh sách những cơn bão mạnh nhất mà nhân loại từng phải đối mặt là siêu bão Wilma, cơn bão từng nắm giữ kỷ lục có áp suất thấp nhất ở Tây bán cầu và khu vực Đại Tây Dương đến năm 2015. Wilma bắt đầu hình thành vào ngày 17/10/2005 ở khu vực vùng biển Caribe, tăng cường độ một cách nhanh chóng và trở thành siêu bão cấp 5 với áp suất thấp nhất 882 hPa cùng sức gió lên tới 298 km/h. Mặc dù cường độ của nó đã giảm xuống sau khi trở thành siêu bão nhưng sức gió vẫn đạt 240 km/h khi Wilma đổ bộ vào bán đảo Yucatan của Mexico. Cơn bão quét qua Mexico và Florida với tình trạng cấp 2 đến cấp 3. Thiệt hại mà Wilma gây ra là rất lớn: 87 người thiệt mạng cùng với số tài sản bị phá huỷ ước tính lên tới 29,4 tỷ USD.
Đường đi của siêu bão Wilma
8. Siêu bão Vanessa (1984)
Năm 1984, cơn bão Vanessa tấn công đảo Guam của Hoa Kỳ với sức gió khoảng 109 km/h. Sau đó, nó di chuyển về hướng Tây Bắc, tăng cường độ một cách nhanh chóng và trở thành siêu bão mạnh nhất mùa bão 1984 với áp suất thấp nhất 880 hPa và tốc độ gió lên tới 310 km/h. Mặc dù trung tâm của Vanessa luôn ở ngoài khơi tuy nhiên dải mây mưa ảnh hưởng từ cơn bão cũng đã gây ra lũ lụt trên diện rộng ở Philippines làm cho 63 người thiệt mạng.
Đường đi của siêu bão Vanessa
7. Siêu bão Kit (1966)
Ngày 23/6/1966, cơn bão Kit được hình thành. Khoảng 3 ngày sau, vào ngày 26 tháng 6 Kit chính thức đạt đến cấp độ siêu bão với áp suất 880 hPa và sức gió cao đỉnh điểm khoảng 315 km/h (con số này có thể thấp hơn do công nghệ sơ khai lúc bấy giờ). Siêu bão trở nên suy yếu khi di chuyển theo hướng Đông - Đông Bắc và đến ngày 28/6 thì rìa của nó chính thức tấn công vào phía đông nam đảo Honshu (Nhật Bản). Cơn bão tan vào ngày 30/6 ở gần đông bắc Hokkaido. Mặc dù trung tâm siêu bão luôn nằm ở ngoài khơi nhưng ảnh hưởng của nó cũng khiến cho Nhật Bản phải chịu tổn thất nặng nề: 64 người thiệt mạng, 19 người khác mất tích và 128.000 ngôi nhà bị ảnh hưởng bởi lũ lụt.
Đường đi của siêu bão Kit
6. Siêu bão Rita (1978)
Ngày 15/10/1978, áp thấp nhiệt đới 28W bắt đầu hình thành ở ngoài khơi vùng biển Tây Bắc Thái Bình Dương. Đến ngày 18/10, áp thấp này đạt trạng thái bão và trở thành cơn bão thứ 28 của mùa bão ở khu vực Tây Bắc Thái Bình Dương năm 1978 đồng thời được đặt tên là Rita. Cuối ngày 19/10, Rita đạt cấp 1 trong thang bão Staffir - Simpson và đến ngày 23/10 thì nó chính thức trở thành một cơn siêu bão cấp 5 với áp suất thấp nhất đo được lúc bấy giờ là 878 hPa cùng sức gió tối đa 280 km/h. Sau 3 ngày duy trì cường độ ngoài khơi, tối ngày 26 Rita đổ bộ vào đảo Luzon của Philippines với cường độ đạt cấp 4. Cơn bão tàn phá khu vực này trong 2 ngày, vượt qua Philippines rồi trở thành bão cấp 1 và tan gần bờ biển nước ta. Không có báo cáo cụ thể tuy nhiên theo ước tính thiệt hại về người và của ở Philippines là rất lớn.
Đường đi của siêu bão Rita
5. Siêu bão Ida (1958)
Xếp thứ 5 trong danh sách các cơn bão lớn nhất trong lịch sử nhân loại là siêu bão Ida hay còn gọi là siêu bão Kanogawa. Hình thành ở gần đảo Guam vào ngày 20/9/1958, cơn bão di chuyển về phía Tây đồng thời nhanh chóng tăng cường để đạt đến bão cấp 3 vào ngày 21/9. Đến ngày 24/9, máy bay săn bão đã ghi nhận được một mức áp suất tâm bão tối thiểu 877 hPa và sức gió lên tới 325 km/h - những thông số cho thấy một cơn siêu bão mạnh nhất ở thời điểm đó và thậm chí còn kéo dài đến tận nằm 1975. May mắn là Ida đã không thể duy trì sức mạnh này trong thời gian dài. Cơn bão liên tục suy yếu khi di chuyển về hướng Đông - Đông Bắc và đổ bộ lên vùng đông nam đảo Honshu (Nhật Bản) với sức gió 190 km/h. Cơn bão tan vào ngày 28/9 ở vùng biển phía đông của Nhật Bản.Mặc dù bị suy yếu đi rất nhiều nhưng trong thời gian Ida hoành hành, mưa lớn và lũ lụt vẫn gây ra tổn thất tài sản ước tính lên tới 50 triệu USD.
Đường đi của siêu bão Ida
4. Siêu bão Nora (1973)
Ngày 2/10/2973, một áp thấp nhiệt đới được hình thành ở khu vực Tây Bắc Thái Bình Dương và đạt trạng thái bão vào tối ngày hôm sau. Cơn bão di chuyển chủ yếu theo hướng Tây, tăng cường độ một cách nhanh chóng và trở thành siêu bão cấp 5 trong tối ngày 5/10 với áp suất 877 hPa và vận tốc gió đỉnh điểm 295 km/h. Dù có cường độ mạnh khủng khiếp, Nora suy yếu ngay ngày hôm sau và chuyển hướng sang Tây Bắc khi đến gần Philippines. Siêu bão đi sượt qua Luzon, Đài Loan rồi tấn công Trung Quốc và tan vào ngày 11 tháng 10 ở đây. Mặc dù chỉ đạt cấp 3 khi đi qua Philippines và Đài Loan tuy nhiên mưa lớn cùng gió mạnh ở khu vực rìa cơn bão vẫn khiến cho 40 người thiệt mạng, 28 người khác mất tích, 1 triệu người Philippines và 8 nghìn người Đài Loan mất nhà cửa với thiệt hại ước tính vào khoảng 2 triệu USD.
Đường đi của siêu bão Nora
3. Siêu bão June (1975)
Với áp suất thấp nhất lên tới 875 hPa và sức gió tối đa 195 km/h, June là cơn bão mạnh nhất trong mùa bão năm 1975 đồng thời cũng là cơn bão mạnh nhất thế giới tính đến trước năm 1979. Đây cũng là cơn bão đầu tiên có 3 thành mắt bão đồng tâm. Khá may mắn khi trong 9 ngày tồn tại bắt đầu từ 15 - 24/11, June chỉ hoạt động ở ngoài khơi.
Đường đi của siêu bão June
2. Siêu bão Patricia (2015)
Với sức gió lên tới 345 km/h, áp suất thấp nhất đạt 872 hPa, siêu bão Patricia là cơn bão mạnh thứ hai trong lịch sử nhân loại, mạnh nhất ở Tây bán cầu và mạnh nhất trong lịch sử của khu vực Đông Bắc Thái Bình Dương. Vào ngày 20/10, áp thấp nhiệt đới 20 - E hình thành và trở thành bão vào cuối ngày 21/10. Cơn bão tăng cường độ nhanh chóng và trở thành bão cấp 5 vào ngày 23/10 với sức gió 295 km/h và áp suất thấp nhất 892 hPa. Chưa dừng lại, Patricia tiếp tục tích tụ sức mạnh để đạt đến cường độ kỷ lục và đổ bộ vào Mexico ngay trong đêm 23. Ngày hôm sau, cơn bão tan đi để lại hậu quả là 8 người chết và thiệt hại tài sản ước tính lên tới 410 triệu USD.
Đường đi của siêu bão Patricia
1. Siêu bão Tip (1979)
Với tốc độ gió tối đa 305 km/h cùng áp suất thấp kỷ lục 870 hPa, siêu bão Tip (còn gọi là siêu bão Warling) là cơn bão mạnh nhất trong lịch sử thế giới tính đến thời điểm này. Ngoài ra, vào lúc đỉnh điểm trường gió của nó cũng bao phủ một khu vực có đường kính 2.220 km, biến Tip trở thành cơn bão có kích thước lớn nhất từ trước đến nay. Có nguồn gốc là một nhiễu động nhiệt đới ở khu vực Tây Bắc Thái Bình Dương, Tip đạt trạng thái bão vào ngày 4/10/1979. Tuy nhiên, nó bị cản trở bởi một cơn bão khác và đến tận ngày 8/10 khi cơn bão này di chuyển về phía Bắc thì Tip mới bắt đầu ổn định và mạnh dần lên. Đạt cấp độ siêu bão vào ngày 11/10, cơn bão nhanh chóng tăng cường độ đến đỉnh điểm sau khi đã vượt qua đảo Guam vào ngày 12/10. Khi di chuyển theo hướng Tây - Tây Bắc, Tip suy yếu dần rồi bất ngờ chuyển sang hướng Đông Bắc và đổ bộ vào Nhật Bản với sức gió 130 km/h trong ngày 19/10. Cơn bão được xem như đã tan khi di chuyển về phía Đông Bắc. Trong thời gian đổ bộ, siêu bão mạnh nhất trong lịch sử đã khiến 99 người thiệt mạng, 283 người khác bị thương và làm cho ít nhất 11.000 người mất đi nhà cửa.
Đường đi của siêu bão Tip
Trên đây là 10 cơn bão mạnh nhất trong lịch sử thế giới mà nhân loại từng phải đối mặt. Có thể thấy những cơn bão này di chuyển với đường đi rất phức tạp, khó đoán trước do đó công tác dự báo, phòng chống bão là vô cùng khó khăn. Bên cạnh đó, việc loài người tàn phá môi trường ngày càng nghiêm trọng đang khiến cho số lượng và cường độ của những cơn bão ngày càng tăng lên. Nếu việc này cứ tiếp diễn mà không có biện pháp cụ thể thì trong tương lai, khả năng chúng ta phải đối mặt với những siêu bão tương tự thậm chí mạnh hơn Tip vài lần, vài chục lần là rất lớn.
